بنی آدم اعضای یکدیگرند
منت خدای را عزّ و جلّ که بندگانش همیشه دلیلی برای دعوا پیدا میکنند. در هر دعوایی دو نعمت موجود است. یکی برای دعواکنندگان که میتوانند مشکلات درونیشان را به شکل بیرونی حل کنند، یکی هم برای دعواتماشاکنندگان که همیشه دوستدار تماشای دعوای دیگران بودهاند و هستند؛ خصوصاً دعواتماشاکنندگانِ پارسی که خون پاک آریایی در رگهایشان قُلقُل میکند!
مدتهاست که بین علاقهمندنمایانِ پرجوشوخروش فرهنگ در فضای مجازی دعواست که بنی آدم اعضای یکدیگرند یا اعضای یک پیکرند! بعضیها میگویند که از سعدی بعید است بگوید مردم اعضای یکدیگر باشند! اصلاً زشت است که سعدی چنین ایدهای داشته باشد؛ چون معلوم نیست که چه کسی، کجای چه کسی خواهد شد! خدمت این دوستان عرض شود که اگر سعدی گفته باشد بنی آدم اعضای یک پیکرند، باز هم میتوانیم بگوییم که مورد دارد! چون یک پیکر شامل تمام عضوهای بدن است و بالاخره بعضیها باید بعضی نقشها را قبول کنند! پس کلاً بیخیال این دیدگاه شوید.
تقریباً تمام نسخهشناسان و مصححان تأیید کردهاند که در اکثر نسخههای گوناگون گلستان سعدی، این مصرع به همین شکلِ زشت! آمده است که «بنی آدم اعضای یکدیگرند». اما اینکه بنی آدم اعضای یکدیگر باشند یا اعضای یک پیکر اینقدر مهم است؟ هر کدام از این دو واژه که درست باشد، در منظور کلی شاعر تغییر خاصی ایجاد میکند؟ خیلی از مردمی که سر شعر سعدی دعوا میکنند، وقتی دعوا بالا میگیرد، اعضایی از خودشان را به یکدیگر حواله میکنند! پیشنهاد میکنم دعواهایشان که تمام شد، این سه بیت سعدی را دوباره بخوانند و فقط به مضمون و منظورش دقت کنند:
بنی آدم اعضای یکدیگرند
که در آفرینش ز یک گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
تو کز محنت دیگران بیغمی
نشاید که نامت نهند آدمی
سعدی از مهربانی حرف زده است؛ از اینکه باید حواسمان به بقیه هم باشد. به جای دعوا کردن، بدانیم و آگاه باشیم که سیویکم اردیبهشت، روز ملی اهدای عضو است! این نامگذاریها برای این است که به من و شما یادآوری کند. طبق اسناد پزشکی، تاریخچۀ پیوند اعضا در ایران به سال ۱۳۱۴ برمیگردد، اما طبق اسناد ادبی، مثل همین گلستان سعدی، ما از قرنها قبل مردم مهربانی بودیم و سعی میکردیم بقیۀ مردم را فراموش نکنیم. اگر اینطوری نگاه کنیم، «بنی آدم اعضای یکدیگرند» دیگر زشت نیست!
روحالله احمدی
نسخههایی که در تصویر بالا آمده است:
- گلستان سعدی به خط محمد تبریزی سنۀ ۹۸۰ هجری قمری
- گلستان سعدی به خط کاتب سلطانی میرعلی حسینی به سال ۹۷۵ هجری قمری در بخارا
- کلیات شیخ سعدی علیهالرحمه به خط محمد حسینی اصفهانی – مورخ ۱۲۵۹ هجری قمری
در همین رابطه، یادداشتی از رضا شکراللهی بخوانید.
یادداشت دیگری دربارۀ سعدی و روز بزرگداشت او بخوانید.
2 دیدگاه. دیدگاه جدید بگذارید
🌹👌👌👌👌
🌹🌹
سپاسگزارم